Funny Games

Ο Michael Haneke γύρισε το 1997 το Αυστριακό "Funny Games" και το 2007 έγινε ο δεύτερος σκηνοθέτης που κάνει ο ίδιος remake σε δική του ταινία με το "Funny Games" σε Αμερικανική έκδοση (ο πρώτος ήταν ο Αλφρεντ Χιτσκοκ με την ταινία "Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά").

Ο Haneke φτιάχνει έναν θρίλερ για να κριτικάρει τις ταινίες θρίλερ στις οποίες έχει "εθιστεί" το αμερικάνικο κοινό με την βουτηγμένη στη βία κουλτούρα του.
Και τις κριτικάρει ανατρέποντας τους κανόνες του παιχνιδιού.

Μια οικογένεια (ο σύζυγος Ulrich Muhe, η σύζυγος Susanne Lothar και το μικρό τους παιδίStefan Clapczynski) κατευθύνονται με το τζιπ και το σκάφος τους προς το εξοχικό τους σπίτι δίπλα στη λίμνη.

Δυο νεαροί (Arno Frisch, Frank Giering) ντυμένοι στα λευκά τους επισκέπτονται για να ζητήσουν αυγά.
Έπειτα ...το παιχνίδι ξεκινά.

Ο Haneke δεν δείχνει τίποτα από αυτό που οι εθισμένοι στη βία και τα θρίλερ θεατές περιμένουν να δουν.
Οι πράξεις βίας δεν συμβαίνουν ποτέ μπροστά στην κάμερα.

Ακούμε τις κραυγές και το κλάμα, βλέπουμε την αγωνία και τον πόνο στα πρόσωπα των ηθοποιών, αλλά ποτέ την ίδια τη βία.

Τα τρία μέλη της οικογένειας παίζουν τραγωδία.
Από την άλλη μεριά, οι δυο νεαροί "εισβολείς" παίζουν κωμωδία.

Μοιάζουν με τον Χοντρό και τον Λιγνό, με τον Τομ και τον Τζέρυ.
Οι κανόνες του θρίλερ ανατρέπονται.

Η βία είναι εκεί, αλλά δεν είναι πλέον μέσο διασκέδασης.
Είναι σκληρή, δύσπεπτη, σοκαριστική και κυρίως μοιάζει ανεξήγητη.
Γιατί οι δύο νεαροί βασανίζουν την οικογένεια;

Είναι από φτωχή οικογένεια;
Είναι ψυχοπαθείς;
Είναι κλέφτες;
Εξηγήσεις δεν υπάρχουν ούτε και δίνονται από τον σκηνοθέτη.

Όμως ο Haneke δεν παίζει μόνο με τους κανόνες του Αμερικάνικου σινεμά που είναι γεμάτο βία και αφέλεια.
Παίζει και με το κοινό του.

Κατά τη διάρκεια της ταινίας, ο Paul, ένας από τους δυο νεαρούς, γυρνά προς την κάμερα και μας κλείνει το μάτι χαμογελώντας.
Όχι μόνο είμαστε εκεί, μπροστά στην οθόνη και βλέπουμε τον πόνο, την κακοποίηση, την ανεξήγητη βία, αλλά είμαστε και συνένοχοι.

Λίγο πριν το τέλος, και ενώ η βία σου έχει σφίξει το στομάχι, έρχεται η σκηνή όπου σου δίνεται η ευκαιρία να χειροκροτήσεις, να νιώσεις δικαιωμένος: ο ένας από τους δυο βασανιστές είναι νεκρός.

Και τότε ο χρόνος γυρνάει πίσω, με ένα εξωφρενικό rewind.
Η εξέλιξη αλλάζει: ο σκηνοθέτης κάνει ο,τι γουστάρει στην ταινία κι εμείς είμαστε τα πιόνια του.

Περιμένουμε τη δικαίωση και ο σκηνοθέτης πρώτα μας τη δίνει και μετά την παίρνει πίσω.
Το κοινό χειραγωγείται τόσο εύκολα γιατί ακολουθεί του κανόνες ενός παιχνιδιού που οHaneke δεν είναι διατιθέμενος να τηρήσει.

Και παρότι μας δείχνει από την αρχή ότι το παιχνίδι δεν είναι αυτόν που περιμένουμε, εντούτοις εμείς επιμένουμε να απαιτούμε συγκεκριμένα πράγματα από την ταινία.

Τόσο εθισμένοι, τόσο απρόθυμοι να αλλάξουμε παιχνίδι.
Τόσο εκπαιδευμένοι στη βία, την τιμωρία, την εκδίκηση..

Συνήθως επαινούμε έναν θρίλερ όταν μας ξαφνιάζει, όταν δεν μας δίνει αυτό που περιμένουμε να δούμε, όταν είναι ανατρεπτικό.
Γιατί βλέπεις αυτή την ταινία;
Τι περιμένεις να δεις;

Η ταινία του Haneke είναι έναν παιχνίδι (game) ανάμεσα στην πραγματική βία από την μια, και την ωραιοποιημένη βία του σινεμά από την άλλη.

Ένα παιχνίδι ανάμεσα στην τραγωδία και την κωμωδία.
Και φυσικά, ένα παιχνίδι ανάμεσα στην ταινία και το κοινό της.
Πόσο αστείο μπορεί να είναι αυτόν το παιχνίδι (Funny Game);

Νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να έχει ουδέτερη αντιμετώπιση απέναντι σε αυτή την ταινία.
Όπως και απέναντι στη βία.